Ontdek de online participatietools van
Sinds 2019 is Draad betrokken bij OpenStad: een set van open source online participatietools voor gemeenten en andere overheden. Van bewonersinitiatief tot gebiedsontwikkeling en van participatief begroten tot agendasetting. Deze slimme gemeenten maken inmiddels gebruik van OpenStad.
Draad & OpenStad
Draad is technisch partner van OpenStad. We ondersteunen en faciliteren gemeenten in het gebruik van OpenStad, maar daarnaast zijn we ook betrokken bij de doorontwikkeling van het Open Source platform. Samen met de ontwikkelaars van Amsterdam en met funding van de VNG en het Ministerie van Binnenlandse Zaken hebben we het platform doorontwikkeld tot wat het nu is: een complete set aan tools, bruikbaar zijn voor allerlei participatietoepassingen. Soms noemen we het een participatieplatform, soms een sitebuilder en alles wat er tussenin zit.
Belangrijke vragen, met antwoorden
Hoe zit het met de kosten?
Goede en terechte vraag, en om er direct maar een cliché achteraan te gooien: dat hangt er vanaf. Zoals gezegd zijn er geen kosten voor de software zelf, en dus zijn er alleen kosten voor de ondersteuning die wij bieden bij het in gebruik nemen van OpenStad. En daarin hebben we gemerkt dat de gewenste ondersteuning per gemeente verschillend is. Bij de ene gemeente zetten wij alleen de basis klaar en wordt alles intern opgepakt, bij andere gemeenten voeren wij alle content in en bieden we proces- en projectbegeleiding.
We hebben daarom drie modellen uitgewerkt: small, medium en large. Uiteindelijk zijn wij zo flexibel als nodig, we denken graag mee in welke vorm we het beste kunnen ondersteunen.
Hoe zit het met toegankelijkheid?
De websites die je kunt maken met de OpenStad software zijn toegankelijk. Alle elementen zijn geoptimaliseerd conform de WCAG 2.1 en uitgebreid getest. Op dit moment wordt een gezamenlijke test voorbereid zodat hier in toegankelijkheidsverklaringen naar verwezen kan worden. Uiteraard is het van belang dat de content ook toegankelijk is, dat betekent concreet dat afbeeldingen voorzien moeten worden van een Alt-tag en video’s ondertiteling moeten hebben. Dit zijn zaken die we in de training toelichten.
Waarom is OpenStad Open Source
Iedere regel code die we schrijven voor OpenStad is open source, omdat we vinden dat de software zoveel mogelijk gebruikt moet kunnen worden en dat iedereen een steentje bij moet kunnen dragen. De code is publiekelijk beschikbaar op Github en dus in de basis gratis. Dat betekent dus ook dat er geen licentiekosten zijn voor het gebruik van OpenStad. Op dit moment bouwen we aan een community om de gezamenlijke doorontwikkeling van OpenStad verder vorm te geven.
Wat gebeurt er met de data?
Uiteraard gaan we zeer zorgvuldig om met de data die verwerkt wordt via de websites. De software voldoet aan de hoogste beveiligingseisen, en hier zijn meerdere pen- en hacktests op uitgevoerd door externe partijen. Het platform wordt gehost via True, een Nederlandse aanbieder van Kubernetes hosting waardoor alle data altijd in Nederland blijft.
Bij ieder project leveren we standaard een verwerkersovereenkomst op, waarin de exacte details worden vastgelegd.
Wat is de rol van de VNG?
De doorontwikkeling van OpenStad is deels gefinancierd door de VNG, met het idee om de software voor zoveel mogelijk gemeenten beschikbaar te stellen. Daarnaast is de VNG ook zelf gebruiker van OpenStad en zijn ze als partner betrokken in de doorontwikkeling van OpenStad.
In hoeverre is er maatwerk mogelijk?
Het OpenStad platform is zó ontwikkeld dat maatwerk per project het uitgangspunt is. Vanuit gemeenten komen vaak diverse vragen voor toepassingen die nog niet beschikbaar zijn in de standaard toolset van OpenStad. De nieuwe features die op verzoek worden ontwikkeld, komen uiteraard weer terug in de centrale branch op Github zodat ook andere gemeenten hiervan kunnen profiteren.
Hoe zit het met de hosting?
We hosten de OpenStad software via DigitalOcean. Daarvoor maken we gebruik van Kubernetes.
Is het leuk om met Draad samen te werken?
Tja, wij van WC-eend vinden van wel. En doorgaans krijgen we positieve reacties vanuit de gemeenten waar we al mee samenwerken. Hoog tijd om het eens uit te proberen!
Aan de slag met online participatie via OpenStad?
Met de ervaring van meer dan zestig participatieplatformen in de vingers hebben we een stappenplan ontwikkeld om gemeenten snel op weg te helpen. En het mooie? Je bepaalt zelf in hoeverre je gebruik maakt van onze ondersteuning.
In 7 stappen aan de slag met OpenStad
Stap 1: Inventarisatie & kennismaking
In een (online) meeting maken we graag even kennis, maar vertellen we ook wat de mogelijkheden van OpenStad zijn en hoe dit optimaal ingezet kan worden. We richten ons hierbij niet alleen op de technische details, maar vertellen ook waar je als gemeente rekening mee moet houden. Denk aan beschikbare capaciteit op het gebied van project management, communicatie en afstemming met andere afdelingen binnen de gemeente.
Daarnaast stellen we een aantal gerichte vragen die ons helpen om het platform zo optimaal mogelijk in te richten. Denk aan vragen als de grootte van de wijk of buurt waar je het platform wilt gaan inzetten, de vorm waarin je input van inwoners wilt ophalen en wat de doelen zijn.
Stap 2: gepersonaliseerde demo
In deze fase gebruiken we de input uit de inventarisatie om een gepersonaliseerde demo omgeving op te zetten: met andere woorden – we zetten een site op in de stijl van de gemeente – en zetten alvast wat content in de site die past bij het project dat jullie voor ogen hebben. Daarmee is deze demo een ideaal middel om te laten zien hoe het platform eruit gaat zien en hoe het gaat werken. We merken in de praktijk dat dit zorgt voor draagvlak en inzicht bij alle stakeholders binnen de gemeente, juist als ze niet rechtstreeks betrokken zijn.
In deze demo is het ook mogelijk om het CMS te verkennen, om te ontdekken hoe dit werkt en de content al klaar te maken voor de volgende fase. In deze gepersonaliseerde demo zullen wij ook de training voor het gebruik van het CMS geven.
Stap 3: Offerte met specifiaties, uitleg werkzaamheden & SLA
In deze fase maken we de papierwinkel in orde. We zorgen voor een uitgebreide offerte waarin precies duidelijk wordt wat er geleverd wordt en tegen welke kosten. Onze offertes zijn altijd op basis van fixed price, dus geen verrassingen achteraf. Naast de offerte zorgen we voor een duidelijke SLA waarin afspraken over uptime, onderhoud, support, reactietijden en hosting zijn vastgelegd. Tenslotte verzorgen we een heldere verwerkersovereenkomst waarin we exact vastleggen wat er met de data van het platform en van inwoners gebeurt.
Stap 4: Oplevering platform op testomgeving
In deze fase gaan we aan de slag om het platform volledig in te richten en op maat te maken. We zorgen ervoor dat de website qua huisstijl volledig voldoet aan de richtlijnen van de gemeente en verwerken eventuele maatwerktoevoegingen in de website. Het resultaat is een online omgeving waarin jullie aan de slag kunnen met het toevoegen van de content, en ook kunnen testen of alles naar wens is ingericht.
Stap 5: Ondersteuning bij invoeren content
Het Apostrophe CMS is dusdanig gebruiksvriendelijk dat het invoeren van content geen hogere wiskunde is. Maar in de praktijk hebben we gemerkt dat het soms toch praktisch kan zijn dat we hier en daar wat ondersteuning bieden. De mate waarin verschilt per gemeente. Bij de ene gemeente plaatsen we alle content, bij andere gemeenten beperkt dit zich tot een minimum. We kijken ook altijd even mee of de opbouw van de pagina’s logisch is, en of alle content op alle devices goed getoond wordt.
Stap 6: lancering website op gewenst domein
Tijd om de website te tonen aan het grote publiek. We werken met checklists voor en na livegang om zeker te weten dat we geen zaken over het hoofd zien. Denk aan inrichten van analytics, toegankelijkheidsverklaring, cookiemelding, indexatie door Google en nog vele andere details die we ooit in het verleden over het hoofd hebben gezien.
Ruimschoots voor de lancering zoeken we afstemming met de technische afdeling binnen de gemeenten zodat DNS-records, SSL certificaten en e-mail correct zijn ingericht. Uiteraard zorgen we er ook voor dat de websites voldoen aan de geldende cybersecurity richtlijnen.
Stap 7: ondersteuning tijdens looptijd van het project
Als de site eenmaal in de lucht is, volgen er achter de schermen diverse ontwikkelingen. Inwoners hebben (technische) vragen, er kunnen moderatie-issues ontstaan en soms zijn er snelle aanpassingen of uitbreidingen van de website nodig. Daarom bieden we ook tijdens de looptijd van het project ondersteuning aan, zodat we snel kunnen bijspringen mocht dat nodig zijn. Daarnaast werken we op de achtergrond door aan het klaarzetten van de volgende fase van het project, zodat dit ruimschoots op tijd klaarstaat en deadline stress zoveel mogelijk voorkomen kan worden.
Tijd om kennis te maken!
Check dit gruwelijke formulier met zelfverzinnende antwoorden
